Propositions by a dancer for processing life today

 

« Προτάσεις από χορευτ@ για τη διαχείριση ζωής σήμερα»

​

Ανοίγω τα μάτια μου. Έχω αποφασίσει πως όταν θέλω να κοιμηθώ και σκέφτομαι, θα τα ανοίγω, για να ξεχωρίζω διάπλατα πως η διαδικασία του σκέφτομαι είναι εντελώς άλλη από αυτήν μιας δράσης. Όπως το κοιμάμαι. Το κάνω συχνά και με άλλες δράσεις μου, γιατί με έχω πιάσει να κάνω συνήθως το αντίθετο. Να περπατάω και να σκέφτομαι το email που πρέπει να απαντήσω, να κινούμαι και να σκέφτομαι το επόμενο που θα κάνω, να σ’ ακούω και να μιλάω από μέσα μου για το τι θα μου πεις μετά. Να είμαι αλλού από εκεί που είμαι.

Ανοιχτά τα μάτια λοιπόν, αφού δεν κοιμάμαι.
Συνεχίζω να σκέφτομαι τι είναι αυτό που μπορώ να σας πω και ενώ δεν θέλω να σας πείσω, καθώς το να πείσω κάποι@ πάντα είναι άγονο.
Οι σκέψεις πέφτουν βροχή. Περνάω από τη μια στην άλλη και μοιάζουν με μπάμπουσκες από λόγια άλλων. Πόσο βαθιά πρέπει να μπω για να ακούσω ό,τι θα ήθελα να πώ; Θα μπορώ να πιάσω με τα δάχτυλά μου αυτή την τόσο τόσο μικρή μπάμπουσκα; Μοιάζει με σημείο. Μέσα από όλες αυτές τις φωνές, μέσα από όλες αυτές τις πληροφορίες που χρειάζεται να διαχειριστώ, μέσα από όλα αυτά τα όνειρα των άλλων πώς δεν θα μπερδευτώ;
Τι γνωρίζω; Τι σημαίνει γνώση; Ποιά γνώση είναι άξια εντός αυτού του πλαισίου σήμερα;
Αρχίζω να γράφω.
Μοιάζει με μονόλογο. Θα πεις ένα μονόλογο σε ένα συνέδριο; Ναι. Γιατί όχι;
Αναρωτιέμαι. Μπορεί να μιλάμε όλοι για την ποιητική του σώματος, αλλά ποιο είδος λόγου είναι αυτό που όντως την επιτρέπει;
Αντιδρώ. Δεν είμαι μόνο εγώ κάτι δυναμικό που επιθυμεί αλλαγή. Το πλαίσιο εξελίσσεται και αυτό, οφείλει να εξελίσσεται και αυτό.
Με συλλαμβάνω. Προσδοκώ ο άλλος να κάνει κάτι αντί για μένα. Αδειάζω από ευθύνες.
Μετά, με πιάνω να φαντάζομαι χειροκροτήματα, να προσδοκώ το ξεχώρισμα μιας διάλεξης ανάμεσα στις άλλες (που ακόμη δεν έχει γραφτεί). Κρυφοί εαυτοί· αθέατοι· τους πιάνεις σε δευτερόλεπτα μόνο αν κάνεις διαλογισμό. Οι άνθρωποι είμαστε γελοία πλάσματα και αρκετά περίεργα.
Είμαι στις διαλέξεις που κατηγοριοποιούνται ως «εντός πρακτικής».
Πώς να μιλήσω για να είμαι «εντός πρακτικής»;
Θυμάμαι ένα ζωγράφο που ένωνε τους αστερισμούς στα σχέδια του διαφορετικά από τον τρόπο που τους έβλεπαν οι άλλοι και λίγο πριν επίσημα οριστούν από την ανθρωπότητα σε αυτούς τους σχηματισμούς που τους βλέπουμε ακόμη και σήμερα. Έζησε τη ζωή του σε ψυχιατρική κλινική εξαιτίας αυτού.
Σκέφτομαι. Η διαφορετική αντίληψη της πραγματικότητας εμφανίζει έναν όχι τέλειο εαυτό, μία «αθέατη πλευρά» του εαυτού, ίσως ά-σχημη με την έννοια όχι μόνο τού «όχι ωραίου» αλλά και με την έννοια του «όχι σχηματοποιημένου». Ίσως να διαθέτει υφή και ποιότητα, αλλά όχι καθαρά περιγράμματα που κινούνται από το σημείο Α στο σημείο Β και μετά στο σημείο Γ. Η διαφορετική αντίληψη της πραγματικότητας ενώνει τα αστέρια με άλλους τρόπους, εμφανίζει ανοίκειους αστερισμούς, ανοίκειες πλευρές του εαυτού και κυρίως της σχέσης του με τους άλλους. Κατηγοριοποιείται ως διαφορετική, αλλά αυτές οι σκιές των
εαυτών είναι όλων μας. Θυμάμαι την «οραματική ή περιθωριακή» τέχνη, την τέχνη που απορρέει από τις ψυχιατρικές κλινικές, την τέχνη που δεν αναγνωρίζεται ούτε καν από τ@ν ίδι@ τ@ν δημιουργό της ως τέχνη.
Σκέφτομαι. Η γνώση που δεν εμπεριέχει αυτοσυνειδησία και η γνώση που συνειδητά δεν επιθυμεί να επικοινωνηθεί με έναν τρόπο είναι διαφορετικές ή είναι σκιές του ίδιου εαυτού; Το «εντός πρακτικής» είναι μια κατηγοριοποίηση που δεν με διευκολύνει σε μία ολιστική προσέγγιση της υπόστασης.

Μιλώ στο πρώτο ενικό. Ίσως έτσι οι λέξεις πλησιάσουν την εμπειρία. Ίσως έτσι οι σκέψεις πλησιάσουν τις πράξεις.

Έχεις συνειδητοποιήσει πόσα πολλά και πόσο γρήγορα σκέφτεσαι;
Πώς να μιλήσω για την γνώση τού να συλλαμβάνεις τον καταιγιστικό τους ρυθμό, ενώ δεν προλαβαίνεις ούτε μία από αυτές τις σκέψεις να πραγματώσεις;
Πώς να μιλήσω για τη γνώση του «μένω ακίνητη» και σκέφτομαι ολόκληρο κόσμο, και ο κόσμος λείπει. Ο κόσμος ακόμη νοητός, αλλά ακόμη και ασύλληπτος.
Πώς να μιλήσω για τις σκέψεις και έτσι τις επιλογές των αθέατων εαυτών;
Ποια είναι η υλική υπόσταση της σκιάς, της σιωπής, της απουσίας, ποιος ο τρόπος που μας εμφανίζονται στη ζωή;
Πόσο απτά μπορώ να σκεφτώ τις επιλογές που κάνω και ταυτόχρονα όσες λείπουν;

Όταν χορεύω, γνωρίζω πως δεν υπάρχει θεωρητική γνώση, σκέψη ή συμπεριφορά που να μην διυλίζεται στην πράξη και στη δημιουργική διαδικασία. Η συνομιλία αυτών είναι συνεχής και αδιάκοπη. Πολλές στιγμές ασυνείδητη. Αλλά κυρίως υιοθετεί μία άλλη διαδικασία σκέψης από αυτήν που έχουμε συνηθίσει να ορίζουμε ως «σκέψη». Σε μία πρόβα ή σε ένα μάθημα @ εαυτ@ μου είναι γυμνός μπροστά μου και πολύ άμεσα αναγνωρίζω αν ό,τι σκέφτομαι πραγματώνεται και φτιάχνει κόσμο ή αν καθυστερώ, ετεροχρονίζομαι, απουσιάζω ή δεν συντονίζομαι, δηλαδή αν σκέφτομαι πιο γρήγορα και πιο πολλά από αυτά που πραγματώνω ή πραγματώνω πιο πολλά και πιο γρήγορα από αυτά που
σκέφτομαι. Είναι θέμα συντονισμού.
Μετά, όταν η συνομιλία αυτή σκεπτομορφών και δράσεων αναγνωρίζεται ως υπαρκτή στην πρόβα, όσοι χορεύουμε διερωτόμαστε αυτόματα για την σχέση αυτής στην καθημερινότητά μας. Ξεκινάς με το να μαθαίνεις να ελέγχεις την κίνηση του σώματος ανάμεσα σε θέσεις-αστέρια Α, Β, Γ.
Μαθαίνεις να κινείσαι σε διαδρομές της φυσικής υπόστασής του. Μετά από αρκετές ώρες πρακτικής, κατανοείς βιωματικά πως το σώμα δεν είναι μόνο αυτό.
Δεν θα άξιζε η προσπάθεια, δεν θα άντεχε η υπομονή κανενός για να ανακαλύψει τις εξαιρετικά ευαίσθητες ισορροπίες που πρέπει να εφευρίσκει, ενώ κινείται κάθε του στιγμή και ενώ οι αντοχές του φθείρονται στο πέρασμα του χρόνου.
Κατανοείς πως «αυτό» που μελετάς και «αυτό με το οποίο» εργάζεσαι δεν είναι κάτι άλλο
πέρα από το πώς πραγματώνεται @ εαυτ@ σου.
Όπως τώρα. Σε αυτό το πλαίσιο. Σε αυτό το συνέδριο.
Όπως αν σου πω τώρα σκέψου ένα χρώμα, δεν μπορείς να το σκεφτείς πέρα από την ύλη του, το πράσινο ας πούμε, να φανταστείς εικόνα του μέσα σου και να το δεις πέρα από τα φύλλα ενός δέντρου ή το γρασίδι ή ακόμη και ξέχωρα από ένα χαρτί εκτύπωσης ενός δειγματολογίου.
Οι επιλογές κίνησής μου και σκέψης μου σε μία πρόβα αντανακλούν ό,τι κάνω κάθε μέρα και αντανακλώνται στις επιλογές της κάθε μέρας μου.
Είμαι ο συντονισμός σκέψης και δράσης.
Είμαι κίνηση και η κίνηση μου είμαι εγώ.

Θυμάμαι τι είχα πρωτοπεί για αυτή την διάλεξη: «Εντάξει, νομίζω για 15 λεπτά μπορείς να παραμείνεις ειλικρινής».
Ας ορίσω την ειλικρίνεια, χωρίς να διαχωρίσω εμένα ως χορεύτρια και εμένα ως άνθρωπο:
Ειλικρίνεια είναι ο πλήρης συντονισμός της ολότητας της ύπαρξης - όλων των διαστάσεων του σώματος και αυτών με το περιβάλλον τους.
Η ειλικρίνεια προϋποθέτει διαύγεια. Οι ταχύτητες που αναπτύσσονται (ενώ χορεύεις ή ζεις) στην αντίληψη, στην κίνηση και στην σχέση αντίληψης και κίνησης είναι ασύλληπτες. Είπα δυο φορές τη λέξη ασύλληπτος: «Οι ταχύτητες αντίληψης και κίνησης είναι ασύλληπτες» και «πως ο κόσμος που φτιάχνεται μέσα στις σκέψεις είναι ακόμη νοητός αλλά και ασύλληπτος». Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι συλλαμβάνουσες πραγματικότητες.
Όταν χορεύεις ή όταν ζεις, είναι αδύνατον να συλλάβεις μια πραγματικότητα. Διότι είσαι εντός της. Και πάντα αναμετριέσαι με το να βρεις ησυχία στον πόθο σου για το ασύλληπτο.

Πειθαρχείς σε μία καθημερινή ενασχόληση για μια-δυο στιγμές επαφής με την ασύλληπτη μετεώρισή σου στο κενό.
Επαναορίζεις την ακινησία, έτσι όπως δεν την συλλαμβάνουν συνήθως· ως την συνεχή eύρεση της ισορροπίας.
Εκπαιδεύεσαι στο να βρίσκεις την αναγκαία για την επιβίωση σταθερότητα, έτσι όπως δεν την συλλαμβάνουν συνήθως· στην κίνηση. Το να παραμένεις σταθερός σε ολότητα γνωρίζεις πως είναι ασύλληπτο. Όλα αλλάζουν και ας θέλουμε να κρατήσουμε την Ακρόπολη για πάντα όπως ήταν. Σταθερός, πλέον, σημαίνει να «μαθαίνω να μαθαίνω», να αυτορυθμίζομαι, να σταθεροποιούμαι ως προς το πώς αλλάζω.
Μαθαίνεις το να μην κάνεις καν προσπάθεια να σε «συλλάβεις» κατά την διάρκεια της πράξης, καθώς γνωρίζεις το ασύλληπτο: πως η δημιουργική πράξη και η κριτική επεξεργασία αυτής είναι διαφορετικές εγκεφαλικές διαδικασίες, οπότε λαμβάνουν χώρα με ετεροχρονισμό και δεν ενδείκνυται η ταυτόχρονη εξέτασή τους, καθώς η μία διαδικασία εμποδίζει την άλλη.
Γνωρίζεις πως για να μελετήσεις τις αισθήσεις χρειάζεται να μην θεωρείς δεδομένο αυτό που το σώμα νιώθει. Και καθώς η λειτουργία της ανθρώπινης αντίληψης είναι αντίθετη αυτού, δηλαδή ό,τι αντιλαμβανόμαστε ως παρόν ανήκει σε κλάσματα του δευτερολέπτου του παρελθόντος, δηλαδή ήδη ξέρουμε από πριν το τι θα κάνουμε ή το πώς θα μοιάζει το γύρω μας (είναι θέμα οικονομίας δυνάμεων του σώματος), καθώς λοιπόν προσπαθείς να παραμείνει ο κόσμος ασύλληπτος από εσένα τ@ν ίδι@, γίνεσαι εφευρετικ@ και κυρίως βρίσκεις ψυχραιμία και παραμένεις ήσυχ@, αφού οποιαδήποτε αγωνία θα σφίξει το
νευρομυϊκό σου σύστημα και τη νόησή σου και οι δικτυώσεις των διαφόρων διαστάσεων του σώματός σου θα σταματήσουν να επικοινωνούν.
Γίνεσαι εφευρετικ@ με το να αναζητάς μια πολύ μικρή αλλαγή έστω σε ένα σημείο σου, καθώς γνωρίζεις πως ό,τι αλλάζει, αλλάζει ανάλογα με την δική σου ευαισθησία στα αισθητηριακά σου ερεθίσματα, δηλαδή ανάλογα με το πώς εσύ ο ίδιος νιώθεις τον κόσμο.
Έτσι, αναλαμβάνεις την ευθύνη των δράσεών σου, της πρακτικής σου και των σκέψεων που έπονται αυτής και δεν προσδοκάς μεγαλεπήβολες αλλαγές, αφού νιώθεις ήδη πως οι αλλαγές σφυρίζουν αδιάκοπα σαν αέρας στο «δέρμα» σου συνέχεια.

Επιβραδύνεις το ρυθμό σου, για να αφουγκραστείς την πληροφορία που επιστρέφει σαν ηχώ.
Απελευθερώνεις τον έλεγχο στη ροή, δεν κολυμπάς αντίθετα. Κάνεις οικονομία δυνάμεων.
Όταν επιθυμείς να διαφωνήσεις ή να αντικρούσεις, χρησιμοποιείς τη δράση του άλλου για να αλλάξεις τη φορά και την κατεύθυνση των συμβάντων.

Η πραγματικότητα που βιώνεις είναι μη κοινή πραγματικότητα, αλλά εντόνως κατανοείς πως μόνο μέσα από τη συνύπαρξη διαμορφώνεται και συλλαμβάνεται ως πραγματικότητα· ως ένας τρίτος κόσμος ανάμεσα σε σένα και στον άλλο.
Και όλα τα κάνεις με μία ελαφράδα. Αναγνωρίζεις το ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε κυρίως γελοία πλάσματα, πως ό,τι έχουμε ορίσει τριγύρω μας ως πραγματικό είναι πραγματικά περίεργο, ασύλληπτο.
Το μόνο που σε γειώνει είναι η αναγνώριση της υλικής υπόστασης, των τρόπων που λειτουργεί και προσφύεται στις άλλες διαστάσεις του σώματος.
Γνωρίζεις πως η γνώση, όταν είναι ανεξάρτητη της δράσης, είναι ψευδαίσθηση.

Σήμερα, η απτότητα των επιλογών μας δεν θα εμφανιστεί ενώπιόν μας, αν συνεχίζουμε να πιστεύουμε πως πάνω από το διάφραγμα βρίσκονται τα «αγαθά» όργανα που ευθύνονται για τα «αγαθά» πάθη και κάτω από αυτό βρίσκονται τα μη «αγαθά» που ευθύνονται για τα «μιαρά» πάθη. Δεν θα εμφανιστεί, αν δεν συλλάβουμε πως δεν είμαστε το σώμα μας, δεν είμαστε η νόησή μας, είμαστε η κίνηση των δράσεων με τις οποίες γεμίζουμε τη καθημερινότητά μας. Είμαστε η πρακτική μας.
Και όλα τα παραπάνω ανακαλύπτονται μόνο μέσω της πρακτικής και της παρατήρησης,  της άρρητης και ρητής γνώσης.
Είναι ένα πήδημα που χρειάζεται να κάνεις εσύ. Δεν μπορώ να το κάνω εγώ για εσένα.
Μιλώ στον πρώτο ενικό. Ίσως έτσι οι λέξεις πλησιάσουν την εμπειρία. Ίσως έτσι οι σκέψεις πλησιάσουν τις πράξεις.
Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση και την προσοχή σας.

Παρακαλώ όποι@
ενδιαφέρεται για την βιβλιογραφία, ας επικοινωνήσει μαζί μου για να την προωθήσω.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Βιβλιογραφικές παραπομπές
Bateson, G. (2017). Βήματα για μια οικολογία του νου (Ε. Σαμαρά, Μετ.). Στο Ν. Καφταντζή
(Επιμ.), Θεσσαλονίκη: University Studio Press
Benjamin, W.(2013).Για το έργο τέχνης: Τρια δοκίμια (Α. Οικονόμου, Μετ.).
Αθήνα:Πλέθρον
Bourriaud, N.(2002).RelationalAesthetics (S.Pleasance, F.Woods, Μετ.), le presses du réel
Calvino, I. (2013). Τα αμερικανικά μαθήματα:έξι προτάσεις για την νέα χιλιετία
(Μ.Σπυριδοπούλου Μετ.), Αθήνα: Καστανιώτη
1 Αν και το ένα συμπεριλαμβάνει φυσικά το άλλο, δημιουργώ εσκεμμένα απόσταση μεταξύ τους.

Clemens, S.C.(2021). Η παρηγοριά των στρογγυλών πραγμάτων (Χ. Αστερίου, Μετ.). Αθήνα:
Gutenberg
Damasio, A. (2019). Η Παράξενη Κατάσταση των Πραγμάτων: Η ζωή, τα συναισθηματα και
η δημιουργία των πολιτισμών (Μ. Παπαϊωάννου, Μετ.). Αθήνα: ΕΝΑΛΙΟΣ
Damasio, A. (2000). the feeling of what happens:body, emotion and the making of
consciousness, Great Britain: Vintage
Feldenkrais, Μ.(1980). Awareness Through Movement. Great Britain: Penguin Books
Gallanger S. (2005). how the body shapes the mind. NY: Oxford University Press
Hay, D. (2000). my body, the buddhist. USA: Wesleyan University Press
Jones, P. J. A.(2019). Lecturer in cultural history, Oxford:Oxford University Press
Καραγιάννη, Χ. (2018). Η σύγχρονη τέχνη και η λειτουργία του κόσμου της τέχνης: Ποια η
σχέση τους με το ευρύ κοινό και με την άσκηση της πολιτιστικής πολιτικής (Μεταπτυχιακή
εργασία). Διαθέσιμο από: https://apothesis.eap.gr/handle/repo/37619?mode=full
Klein, M. , Valk, S. Αναρτήθηκε από:
https://www.michaelklien.com/resource/download/zodiak-article.pdf
Κουριγιάμα, Σ. (2004). Η εκφραστικότητα του σώματος: εκδοχές ανατομίας και ο κόσμος
των ιδεών στην ελληνική και την κινέζικη ιατρική (Β. Πασχάλης, Μετ.).
Αθήνα:ΒιβλιοπωλείοντηςΕστίας
Manning, E.(2009). Relationscapes: Movement, Art& Philosophy, London: The MIT Press
Massumi B. (2002). Parables of the virtual: Movement, Affect, Sensation. London&Durham:
DukeUniversityPress
Πετράκης, K. (2002). Το γέλιο ως διατάραξη της συμβολικής τάξης και ως υπερκάλυψη των
αναμενομένων αποτελεσμάτων της οποιασδήποτε επικοινωνιακής διαδικασίας (Διδακτορική
Διατριβή), Αναρτήθηκε από:
https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/15615#page/1/mode/2up
Spangberg, M. Post-dance: An advocacy.Αναρτήθηκεαπό:
http://martenspangberg.se/sites/martenspangberg.se/files/uploads/Postdance%20an%20advoc
acy.pdf
Van der Kolk, B. (2015). The body keeps the score: Brain, Mind, and Body in the Healing of
Trauma. UK: Penguin Books
Tao te Ching (S. Mitchell Μετ.)

​

​

​

you can download the e-book of the conference here 

​

​